Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Zadanie 1.5. Opracowanie platformy sygnalizacji organizmów szkodliwych oraz monitorowanie ważnych gospodarczo agrofagów roślin rolniczych

Cel i uzasadnienie zadania

Podstawowym celem zadania będzie opracowanie platformy sygnalizacji organizmów szkodliwych oraz monitorowanie ważnych gospodarczo agrofagów roślin rolniczych. W ramach realizacji zadania będą między innymi upowszechniane zaadaptowane do polskich warunków (w ramach Programu na lata 2011 – 2015) systemy wspomagające podejmowanie decyzji w  ochronie pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego przed wybranymi chorobami grzybowymi oraz opracowywane na podstawie literatury i badań własnych.

Jednym z istotnych elementów integrowanej ochrony roślin jest wykonanie zabiegu ochrony roślin na podstawie wskazań programów określających optymalne terminy zastosowania środków ochrony roślin. Programy takie umożliwią ograniczenie liczby zabiegów przy jednoczesnym zabezpieczeniu skutecznej ochrony roślin uprawnych. Zalecenia będą uzupełniane informacjami opracowanymi w ramach zadania 1.2. Założenia te zapewnią ochronę konsumentów, środowiska oraz zwiększą poziom ochrony roślin.

Realizacja zadania umożliwi rolnikom i doradcom korzystanie z funkcjonalnych systemów wspomagania podejmowania decyzji dotyczącej terminu zabiegu, które zostaną udostępnione przez stronę internetową Instytutu, artykuły w czasopismach popularno-naukowych i wystąpienia na konferencjach naukowych. Upowszechnianie systemów wspomagania podejmowania decyzji w prognozowaniu krótkoterminowym chorób grzybowych pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i wybranych szkodników pszenicy ozimej i ziemniaka będzie realizowane w terenowych stacjach doświadczalnych Instytutu oraz w gospodarstwach demonstracyjnych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.

Efektem realizacji zadania będą też sukcesywnie opracowywane metodyki obserwacji polowych (informatycznie i graficznie) i zamieszczanie ich na stronie internetowej Instytutu dla prawidłowego monitorowania agrofagów w oparciu o najnowsze wyniki badań dla potrzeb sygnalizacji wraz z zaleceniami dotyczącymi metod zwalczania organizmów szkodliwych.

Prawidłowa sygnalizacja pojawiania się stadiów rozwojowych agrofagów, które należy zwalczać, jest ważnym elementem w ograniczaniu ich szkodliwości, a w konsekwencji strat w plonach. Dobra praktyka ochrony roślin, zakładająca prowadzenie monitorowania agrofagów na chronionych plantacjach, wyraźnie podkreśla konieczność oceny nasilenia objawów choroby lub liczebności populacji szkodników na konkretnej plantacji, w celu prognozowania krótkoterminowego i stwierdzenia, czy został przekroczony próg ekonomicznej szkodliwości.

Informatycznie opracowywane metodyki będą uwzględniały nowoczesne metody sygnalizacji optymalnego terminu chemicznego zwalczania za pomocą np. pułapek feromonowych, aspiratora Johnsona i innych narzędzi sygnalizacyjnych. Zastosowane systemy wspomagania podejmowania decyzji w ochronie roślin, wskażą producentowi i doradcy, jak przeprowadzić szczegółowe obserwacje uwzględniając kryterium progu ekonomicznej szkodliwości, przed podjęciem decyzji o zwalczaniu chemicznym, co umożliwi racjonalne stosowanie środków ochrony roślin.

Harmonogram realizacji zadania z podziałem na etapy

Systematyczne upowszechnianie systemów zaadaptowanych do warunków Polski, opracowywanych na podstawie literatury i badań własnych, wspomagających podejmowanie decyzji w ochronie roślin rolniczych. Informatyczne i graficzne przedstawianie opracowanych metodyk dotyczących ochrony: zbóż, kukurydzy, rzepaku, ziemniaka i buraka przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami. Prezentowanie wyników monitorowania stadiów rozwojowych agrofagów w celu sygnalizowania zabiegów ochrony roślin.

W ramach zadania przewiduje się współpracę z instytucjami i jednostkami pracującymi na rzecz rolnictwa, które pomogą prowadzić prace w zakresie monitorowania ważnych gospodarczo agrofagów i sygnalizowania zabiegów ochrony roślin. Przewiduje się także współpracę z informatykami w zakresie opracowywania graficznych aplikacji komputerowych i modelowania (algorytmy).

Etap I – 2016 r.

1. upowszechnianie systemów doradczych (prognozowanie krótkoterminowe): skrzypionki (pszenica ozima), PC-Plant Protection (pszenica ozima) i „KDG” + Degree-day (jęczmień ozimy);
2. informatyczne i graficzne przedstawienie opracowanych metodyk dotyczących ochrony pszenicy ozimej przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami – monitorowanie fuzarioz kłosów zbóż i mszyc zbożowych lub pryszczarka zbożowca;
3. kontynuacja sygnalizacji agrofagów;
4. badania uzupełniające do opracowania systemu doradczego dla mszycy brzoskwiniowo-ziemniaczanej;
5. analiza potrzeb i inwentaryzacja dostępnej wiedzy pod kątem możliwości jej wykorzystania;
6. utworzenie i uruchomienie interfejsu witryny;
7. utworzenie i uruchomienie interfejsu witryny dla administratora;
8. utworzenie i uruchomienie interfejsu witryny dla prowadzących monitorowanie agrofagów.

Etap II – 2017 r.

1. upowszechnianie systemów doradczych (prognozowanie krótkoterminowe): PC-Plant Protection (pszenica ozima) ,,KDG” + Degree-day (jęczmień ozimy), wdrożenie – rdza brunatna (pszenica ozima);
2. informatyczne i graficzne przedstawienie opracowanych metodyk dotyczących ochrony kukurydzy przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami – monitorowanie fuzarioz kolb kukurydzy i omacnicy prosowianki;
3. kontynuacja sygnalizacji agrofagów;
4. badania uzupełniające do opracowania systemu doradczego dla mszycy brzoskwiniowo-ziemniaczanej;
5. prowadzenie i administrowanie witryną dla prowadzących monitorowanie agrofagów;
6. bieżące wprowadzenie niezbędnych korekt aplikacji.

Etap III – 2018 r.

1. upowszechnianie systemów doradczych (prognozowanie krótkoterminowe): rdza brunatna (pszenica ozima), wdrożenie – stonka ziemniaczana (ziemniak);
2. informatyczne i graficzne przedstawienie opracowanych metodyk dotyczących ochrony rzepaku przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami – monitorowanie słodyszka rzepakowego i chowacza podobnika;
3. kontynuacja sygnalizacji agrofagów;
4. badania uzupełniające do opracowania systemu doradczego dla mszycy brzoskwiniowo-ziemniaczanej;
5. prowadzenie i administrowanie witryną dla prowadzących monitorowanie agrofagów;
6. bieżące wprowadzenie niezbędnych korekt aplikacji.

Etap IV – 2019 r.

1. upowszechnianie systemów doradczych (prognozowanie krótkoterminowe): rdza brunatna (pszenica ozima), stonka ziemniaczana;
2. informatyczne przedstawienie opracowanych metodyk dotyczących ochrony ziemniaka przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami – monitorowanie rolnic lub szkodników glebowych;
3. kontynuacja sygnalizacji agrofagów;
4. opracowanie systemu doradczego dla mszycy brzoskwiniowo-ziemniaczanej;
5. uruchomienie witryny dla następnych grup roślin;
6. prowadzenie i administrowanie witryną dla prowadzących monitorowanie agrofagów;
7. bieżące wprowadzenie niezbędnych korekt aplikacji.

Etap V – 2020 r.

1. upowszechnianie systemów doradczych (prognozowanie krótkoterminowe): rdza brunatna (pszenica ozima), stonka ziemniaczana (ziemniak);
2. informatyczne przedstawienie opracowanych metodyk dotyczących ochrony buraka przed wybranymi, gospodarczo ważnymi agrofagami – monitorowanie chwościka buraka i mszycy burakowej;
3. kontynuacja sygnalizacji agrofagów;
4. wdrożenie systemu doradczego (prognozowanie krótkoterminowe) – mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana (ziemniak);
5. prowadzenie i administrowanie witryną dla prowadzących monitorowanie agrofagów;
6. bieżące wprowadzenie niezbędnych korekt aplikacji.

W ramach realizacji tego zadania przewiduje się kooperację z osobami spoza Instytutu oraz podmiotami zewnętrznymi, które wykonają prace na rzecz realizacji celów w tym zadaniu. Uwzględniono w nich w szczególności prowadzenie prac w zakresie monitorowania ważnych gospodarczo agrofagów i sygnalizowania zabiegów ochrony roślin, a także opracowywania graficznych aplikacji komputerowych i modelowania (algorytmy) potrzebnych w rozbudowie i aktualizacji stron internetowych. W realizacji zadania przewiduje się także usługi związane z dzierżawą pól przeznaczonych pod zakładanie doświadczeń oraz usługi statystyczne i informatyczne.

Realizacja zadania będzie wymagała odbywania podróży służbowych w Polsce i zagranicą. Uczestnictwo w konferencjach i szkoleniach krajowych powoli zapoznać się wykonawcom zadania z najnowszymi trendami w dziedzinie monitorowania i sygnalizacji agrofagów, co wpłynie korzystnie na realizację zadania. W pierwszych trzech latach realizacji programu planuje się rocznie po jednym wyjeździe konsultacyjnym do państw Unii Europejskiej, w kwestiach dotyczących zagadnień sygnalizacji i monitorowania organizmów szkodliwych. Prezentacja wyników uzyskanych podczas realizacji zadania na konferencjach i szkoleniach krajowych pozwoli na rozpropagowanie wśród rolników zarówno platformy sygnalizacji organizmów szkodliwych, jak i monitorowania ważnych gospodarczo agrofagów roślin rolniczych i sygnalizacji zabiegów ochronnych, co ma ogromne znaczenie w integrowanej ochronie roślin i jest wymiernym efektem wykonania zadania. Udział w konferencjach zagranicznych umożliwi nawiązanie kontaktów i wymianę doświadczeń z naukowcami innych państw, w których systemy wspomagające decyzje o ochronie roślin funkcjonują i przynoszą oczekiwane efekty. Pozwoli to na lepszą realizację zadania. Potrzebne będą również wyjazdy związane z prowadzeniem obserwacji w terenie oraz konsultacje merytoryczne.

Mierniki dla zadania z podziałem na lata

1) 2016 r. – wydanie dwóch publikacji i uruchomienie platformy;

2) 2017 r. – wydanie trzech publikacji;

3) 2018 r. – wydanie trzech publikacji;

4) 2019 r. – wydanie trzech publikacji;

5) 2020 r. – wydanie trzech publikacji.

Informacja o wykorzystaniu wyników

Popularyzowanie na stronie internetowej Instytutu systemów wspomagających podejmowanie decyzji w ochronie roślin, będących elementem integrowanej ochrony roślin, do zastosowania w praktyce rolniczej i wyników sygnalizacji agrofagów.

Opracowane informatycznie i graficznie metodyki dla potrzeb monitorowania agrofagów, zamieszczane na stronie internetowej Instytutu będą przydatne, zwłaszcza tym producentom rolnym, którzy nie mają dostępu do danych meteorologicznych. Dane meteorologiczne uzyskiwane z automatycznych stacji polowych są niezbędne przy korzystaniu z większości systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin.`

Korzystającym z systemów wspomagania podejmowania decyzji w ochronie roślin opracowania te wskażą jak dokonać oceny kryterium progu ekonomicznej szkodliwości, przed podjęciem decyzji o zwalczaniu chemicznym.