Treść strony
WSTĘP
Ślimaki lądowe (
Gastropoda:
Pulmonata:
Stylommatophora) są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych w świecie szkodników roślin. Zwierzęta te wyrządzają szkody w zbożach, rzepaku, burakach, ziemniaku, roślinach motylkowych, w warzywach, roślinach zielarskich, ozdobnych i sadowniczych. Ograniczają plon roślin, zanieczyszczają rośliny śluzem i odchodami oraz obniżają wartość dekoracyjną roślin ozdobnych. Lokalnie niszczą rośliny w 100%. W wielu krajach Europy znaczenie tych agrofagów wzrosło w ciągu ostatnich 30 lat. W ostatnim dziesięcioleciu ślimaki te stały się poważnym zagrożeniem dla roślin uprawnych w Polsce. Przyczynami wzrostu znaczenia gospodarczego tych szkodników są przede wszystkim intensyfikacja i zmiany w technologii produkcji roślinnej, na przykład stosowanie uproszczonej uprawy gleby oraz zmiany w doborze odmian roślin uprawnych. Wzmożona wymiana towarowa i wzrost importu materiału roślinnego przyczyniły się do przeniknięcia na teren Polski nowych gatunków ślimaków i do rozprzestrzenienia się gatunków rodzimych. Ślimaki nie mają wielu wrogów naturalnych i w niektórych siedliskach, takich jak ogrody przydomowe i plantacje warzyw, występują często masowo tworząc bardzo liczebne populacje.
Podstawową, szeroko znaną w świecie metodą zwalczania tych szkodników jest stosowanie granulowanych moluskocydów, zawierających jako substancje aktywne metiokarb lub metaldehyd. Działają one odwadniająco i neurotoksycznie na ślimaki, co prowadzi do ich zabicia. Oprócz substancji aktywnych środki te zawierają atraktanty przynęcające ślimaki. Skuteczność granulowanych molyskocydów w uprawach roślin, szczególnie w wilgotnych warunkach, jest często niezadowalająca. Powodem tego jest między innymi niska ich trwałość, krótki okres przynęcania ślimaków i odstraszające działanie składników aktywnych. Ponadto metiokarb i metaldehyd mogą działać niekorzystnie na pożyteczną faunę bezkręgowców i dziko żyjące kręgowce. Pomimo tych wad, precyzyjna aplikacja tych środków chemicznych zgodnie z zaleceniami zapewnia dobrą ochronę zaatakowanych przez ślimaki roślin i zmniejsza ryzyko zatrucia organizmów pożytecznych. Drugą bardzo ważną metodą ograniczania liczebności szkodliwych ślimaków i powodowanych przez nie uszkodzeń jest stosowanie zabiegów uprawowych i agrotechnicznych. Ocenia się, że odpowiednie zabiegi wykonane w okresach przygotowania pól do siewu, siewu i prowadzenia plantacji, mogą ograniczyć liczebność ślimaków o ponad 50%.
Od wielu lat w różnych placówkach naukowych na terenie Europy, w tym również w Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu, obok badań rejestracyjnych moluskocydów, prowadzi się badania nad nowymi substancjami aktywnymi do zwalczania ślimaków i technikami ich aplikacji. Poszukiwane są zarówno naturalne substancje roślinne jak i syntetyczne związki z różnych grup chemicznych, działające na ślimaki antyfidantnie lub toksycznie. Ponadto od kilku lat, w Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu, prowadzone są badania nad możliwością wykorzystania przeciwko ślimakom w rzepaku i pszenicy różnych środków ochrony roślin, związków chemicznych i ekstraktów roślinnych, stosowanych w formie zapraw nasiennych. Wyniki tych badań publikowane są w artykułach naukowych i popularno - naukowych. Pracownicy Instytutu Ochrony Roślin, w czasopismach rolniczych i ogrodniczych, przekazują bieżące informacje na temat nowych możliwości w ochronie roślin przed ślimakami.
« wstecz